Diş teli tedavisi sırasında dişlerin üzerine yapıştırılan küçük metal parçalar “braket” olarak adlandırılır. Diş teli tedavisi, dişlerin şeklinin ve pozisyonunun düzeltilmesi için uygulanmakta olup braketler de dişlerin doğru bir şekilde hizalanması amacıyla uygulanır.
Dişlerin düzeltilmesine yönelik diş teli tedavisi sırasında dişlerin üzerine braketler yapıştırılır. Daha sonra braketlerin birbirine bağlanması için teller kullanılır ve bu teller gerilir. Braketler hastanın dişlerine takıldıktan sonra belirli aralıklarla kontrol edilerek teller gerginleştirilir. Bu sayede dişlerin pozisyonunun değişmesi sağlanır. Diş teli tedavisinin ne kadar süreceği, hastanın dişlerinin mevcut durumuna bağlı olarak birkaç aydan birkaç yıla kadar değişebilir.
Diş teli tedavisinin en önemli parçalarından biri braketlerdir. Çünkü, braketler dişlerin düzeltilmesi sürecinde kritik bir role sahiptir. Diş teli tedavisi, düzenli kontroller gerektiren uzun bir süreç olabilse de, doğru hizalanmış ve sağlıklı dişlere sahip olmanın mükemmel bir yolu olarak kabul edilir.
Bununla birlikte braket kullanımı sırasında çeşitli sorunlar yaşanması mümkündür. Bunların başında ağrı gelir. Braketler takılırken ya da takıldıktan sonra ağızda ağrı oluşabilir. Genellikle hafif düzeydeki bu ağrı birkaç gün içerisinde azalmakla birlikte, bu süre içerisinde ağrı kesici ilaçlar hastanın konforunu artırabilir.
Braketler takıldıktan sonra diş etlerinde hassasiyet gelişebilir. Bu durumda, diş etlerini düzenli olarak temizlemek, aynı zamanda diş hekiminin önerdiği diş ipini ve diş fırçasını kullanmak gerekir.
Braketlerin kullanımı sırasında dişlerde renk değişimi görülmesi mümkündür. Bu tür durumlar, braketler söküldükten sonra diş temizliği yapılarak giderilebilir. Braketler yakıldıktan sonra bazı hastalar konuşma problemleri yaşayabilir. Bu durum braketlere alışınca birkaç gün içinde düzelir. Braketler yutma problemlerine neden olduğu takdirde, diş hekimlerinin braketleri düzeltmesi gerekliliği doğabilir. Braket tedavisinin başarısı ve konforu için diş hekimi önerilerine eksiksiz bir şekilde uyulmalıdır.
Braketlerin farklı türleri vardır ve hangi tür braketin kullanılacağı hasta özelinde çeşitli etkenlere bağlı olarak belirlenir.
Diş hekimliğinde sıklıkla kullanılan metal braketler çoğunlukla paslanmaz çelik malzemeden üretilir. Bu sayede dişlere daha iyi yapışır. Diş teli tedavisinde metal braketlerin arasından geçen telin yerinde tutulması için küçük lastiklerden faydalanılır. Metal braketlerdeki ark teller ince bir yapıya sahiptir. Günümüzde diş teli tedavisinde daha küçük boyutlarda metal braketler kullanılır. Metal braketler, ark telleriyle daha az sürtünme yaptığından avantajlı çözümler olarak kabul edilir.
Seramik malzemeden üretilmesi nedeniyle seramik braketler daha doğal bir diş renginde olur. Bunun beraberinde getirdiği estetik avantaj sayesinde diş teli tedavilerinde sıklıkla tercih edilir. Ancak seramik braketlerde ölçüler büyük olduğundan dişlerde yiyecek birikimi görülebilir. Buna bağlı olarak, seramik braket kullanılan hastalar ağız ve diş bakımına gereken özeni göstermelidir. Seramik braketlerin yapısı metal braketlere göre daha kırılgandır. Ayrıca, ark telleriyle sürtünmenin daha fazla olması nedeniyle tedavi süresinin uzaması mümkündür.
Diğer braket çeşitlerine göre daha maliyetli olan lingual braket hasta özelinde tasarlanır. Diş teli dişlerin arka tarafına yerleştirildiği ve braketler dişlerin arka tarafında bulunduğu için gülerken ya da konuşurken diş telleri gözükmez. Bu sayede, estetik kaygılar ortadan kalkar. Dişlerin arkasında olduğundan dişlerin yüzeyine yapılan işlemlerden daha az etkilenen lingual braket, ayrıca dişlerdeki izleri engeller.
“Self ligating” olarak da adlandırılan damon braketler, metal braketler ile benzerlik gösterir. Sürtünmenin az olduğu bir braket çeşididir. Bu sayede kısa sürede hızlı sonuçlar elde etmeye yardımcı olabilir.
Telsiz tedavi olarak da bilinen şeffaf plak tedavisinin diş teli ya da braketlerin yerini alması mümkündür. Braketler yerine hasta özelinde hazırlanan şeffaf plakların kullanıldığı bu yöntemde, dişlerin istenen konuma hareket ettirilmesi için hafif bir basınç uygulanması söz konusudur.
Geleneksel metal braketlere göre şeffaf plak tedavisi pek çok avantajı beraberinde getirir. Daha az belirgin olduğundan estetik açıdan da avantajlıdır. Dişlere tam oturan şeffaf plakların kullanımı kolaydır. Çıkarılabilir özellikle olduklarından ağız ve diş hijyeni kolayca sağlanır.
Braketlerin yalnızca çocukluk çağında işe yarayan bir tedavi yöntemi olduğu düşünülse de, yetişkinlik döneminde de braket tedavisi uygulanabilir ve son derece başarılı sonuçlar alınabilir. Çocuklarda braket tedavisi uygulanması için süt dişlerinin döküşmüş ve kalıcı dişlerin tamamının çıkmış olması gerekir. Süt dişleri dökülmeyen çocuklara braket tedavisi uygulanamaz.
Bununla birlikte her diş problemini çözmek için braket kullanılması doğru ve mümkün değildir. Bu kapsamda, diş hekimleri her hasta özelinde sorunu tespit eder, değerlendirir ve en doğru tedavi yöntemini belirler.
Diş sağlığının korunması ve tedavinin başarılı olması için en önemli unsurlardan biri braket bakımını doğru şekilde uygulamaktır. Bunun için dişler düzenli olarak fırçalanmalı ve diş ipi kullanılmalıdır. Braketlerin ve tellerin çevresinde yiyecek kalması diş çürümesine neden olabileceğinden, özellikle braketlerin çevresi dikkatlice fırçalanmalıdır.
Braketlerin çevresinde yiyecek birikimini önlemek için sert ve yapışkan gıdalardan uzak durulmalıdır. Ayrıca braketlerin bakımı için diş hekimi düzenli olarak ziyaret edilmelidir. Diş hekimi bu ziyaret sırasında braketleri kontrol eder ve gerekli ayarlamaları yapar.
Braketler son derece dayanıklı malzemelerden üretildiği için kırılması sık görülen bir durum değildir. Nadiren görülen braket kırılması ise genellikle sert besinlerin tüketilmesi kaynaklıdır. Kabuklu sert besinler dişlerle ısırılmaya çalışıldığında braketlerin kırılması riski vardır.
Braketlerin kırılmasına neden olan faktörlerden diğeri ise uygulama sırasında kullanılan yapıştırıcıların zaman içinde güçsüzleşmesi ve bulunduğu yerden çıkarak hızlı bir şekilde kırılmaya yol açmasıdır. Bu tür durumlarda braket kırılmasa dahi, yapıştırıcı malzeme güçsüzleşir ve braketler yerinden çıkarsa, braketin yeniden yapıştırılması gerekir. Aksi takdirde tedavinin başarısı olumsuz yönde etkilenebilir.
Ortodontik tedavi sürecinde dişleri hareket ettirmek için dişlerin üzerine yapıştırılan ataçmanlar “braket” olarak adlandırılır. Braketlerin birçok farklı türü vardır. Bununla birlikte braketlerin türü değişse de, diş teli tedavisi sürecindeki rolleri ve tedavinin amacı değişmez. Diş teli tedavisi sırasında hangi braketin kullanılacağı, dişlerdeki bozukluk şekline ve giderilmek istenen soruna bağlı olarak diş hekimi tarafından hasta özelinde belirlenir.
Braket seçimi sırasında hastanın yaşı, estetik beklentileri, maliyet ve diş hekiminin önerileri değerlendirilir. Daha sonra tedavinin başarısını ve konforunu sağlayacak en doğru seçim yapılır.
Braket fiyatları; tedavinin uygulanacağı hastanın dişlerinin mevcut durumuna, tercih edilen braket türüne, tedavinin süresine ve diğer unsurlara bağlı olarak değişir. Tedavi süreci hastaya özel planlandığı için braket fiyatları hastanın muayene edilmesinin ardından belirlenebilir.