Ortodonti; yanlış konumlanan dişler ile çenelerin düzeltilmesini hedefleyen özel bir diş hekimliği alanı olarak tanımlanabilir. Genel diş hekimliği prosedürleri temelde diş çürüklerine ve çarpıklıklarına odaklanır. Ortodonti ise çenenin yanlış hizalanması ve diş çarpıklığı gibi sorunları hedefleyerek sağlıklı diş yapısına kavuşulmasını destekler. Ancak ortodonti yalnızca düzgün ve güzel dişler ve gülümsemeler kazandırmakla ilgilenmez. Aynı zamanda diş çürümesi ve diş kaybına neden olan çeşitli ortodontik sorunlar da ortodontinin kapsamında yer alır. Bu sayede hastalar sağlıklı diş ve diş etlerine kavuşabilir.
Dişlerin ve çenenin nasıl hizalandığıyla ilgili sorunları düzeltmeyen yardımcı olan ortodonti, yanlış hizalanan dişlerin ve çenelerin teşhis ve tedavi sürecini üstlenir.
Ortodonti kapsamında maloklüzyon, yanlış diş ve çene pozisyonlarının tedavisi gerçekleştirilir. Ortodontinin ilgilendiği hastalıklar arasında çarpık, çapraşık ve çıkıntılı dişlerle ısırma zorlukları sayılabilir. Hasta özelinde ihtiyaca uygun olacak tasarlanan ortodonti tedavinin uygulanması sonucunda hastalar öz güvenlerini artıracak güzel bir gülümsemeye, uzun süreli sağlığa ve konfora erişebilir.
Ortodonti problemler hem çocukları hem yetişkinleri etkileyebilir. Hatta gençliğinde diş teli takanlar dahi ortodontik problemler yaşayabilir. Çünkü dişler hareketli olup normal ısırma ve çiğneme kuvvetlerine karşı tepki olarak çok yavaş şekilde hareket etmeye devam eder. Bununla birlikte küçük çocukların parmak emme ya da dil itme gibi yanlış alışkanlıklar geliştirmesi halinde dişler uygun olan hizalarından dışarı itilebilir. Bu başta olmak üzere çeşitli ortodontik problemler genellikle 7 yaş civarında kalıcı dişlerin çıkmaya başlamasıyla görülür.
Dişlerin bir araya gelme ve hizalanma şekli “oklüzyon” olarak adlandırılır. Normal şartlar altında, üst çenen kapalıyken üst dişler alt dişlerin üzerinde durmalı ve azı dişlerinin üst yüzeyleri hizalanmalıdır. Bu durum çeşitli nedenlerle gerçekleşmeyebilir ve dişlerin maloklüzyonu ciddi ağız sağlığı komplikasyonlarına neden olabilir. Bu aşamada ortodonti tedavisi gündeme gelebilir.
Dişlerin yanlış hizalanması nedeniyle düzgün ısırma işlevinin gerçekleştirilemediği maloklüzyonlarla ilgilenen diş hekimliği alanı ortodontidir. Ortodonti kapsamında hem ağız sağlığının hem kozmetik görünümünün iyileştirilmesine yönelik tedaviler gerçekleştirilebilir. Diş ve ağız yapısında eğrilik, çarpıklık ve yapısal bozukluk olan kişilerin ortodonti tedavisi için uygun adaylar olduğu kabul edilir.
Ortodonti tedavisi her yaş grubundan hastaya uygulanabilir, diğer bir deyişle ortodonti tedavisinin yaş sınırı yoktur. Çünkü, hastaların ağzındaki sağlıklı dişlerin her yaşta hareket ettirilmesi mümkündür. Bununla birlikte yetişkinlerde protez uygulamalarına yardımcı olmak için de ortodonti tedavisinden faydalanılabilir.
Ortodonti tedavisi uygulanacağı durumunda her hasta özelinde sorun ve tedavinin uygunluğu değerlendirilir. Hastanın yaşı, yaşam tarzı alışkanlıkları, tedavi edilecek sorunun türü ve derecesi gibi unsurlara göre tedavi planı belirlenir.
Ortodonti tedavisi ortalama 6 ay ile 2 yıllık bir süre içerisinde tamamlanır. Bu süre hasta özelinde ihtiyaçlara, uygulanacak tedavinin kapsamında, hastanın ağız ve diş yapısı ile tedaviye yanıt verme süresine bağlı olarak değişiklik gösterebilir.
Ortodonti tedavisi dişlerinde sıkışıklık, çapraşıklık, ayrıklık ya da çene sorunları olan hastalara uygulanabilir. Bu kapsamda, dişlerinin görünümüyle ilgili rahatsızlık hisseden kişilere uygulanabilir. Süt dişlerin dökülünce kalıcı dişler çıkmaya başlar. Kalıcı dişleri düzenli olarak kontrol ettirmek ve tespit edilen ortodonti sorunlara tedavi uygulamak son derece önemlidir. Ortodonti tedavisi kapsamında; metal ve şeffaf tellerin, ağız içi ve dışı apareylerin, plakların ve cerrahi müdahalelerin kullanılması söz konusu olabilir.
Ortodonti tedavisinin uygulanacağı hastalar ilk olarak detaylı bir muayeneden geçirilir ve farklı testler uygulanır. Diş hekiminin gerçekleştirdiği muayenenin ardından sefalometrik ve panoramik radyografiler yardımıyla hastanın yüz ve diş fotoğrafları çekilir, teşhis koyulur. Uygulanacak diş teli tedavisi hakkında hasta bilgilendirilir. Ayrıca tedavi kapsamında kullanılacak teller ve tedavi yöntemleri açıklanır. Braket ve plak tasarımı yapılır. Ağız içi fotoğraf ve filmler değerlendirilerek kişiye özel tedavi planı belirlenir.
Tedavi planının belirlenmesinin ardından hastanın ideal ağız sağlığına erişmesi için ihtiyaç duyulan dolgu, diş çekimi, implant tedavisi ve diş taşı temizliği gibi tedaviler varsa, öncelikle bunlar uygulanır. Diş eti hastalığı varsa, bu da tedavi edilmelidir.
Braket seçimi hastanın ağız ve diş yapısına uygun olacak şekilde yapılır. Diş telleri ilk takıldığında 3 ila 4 gün boyunca bir alışma süreci yaşanması olağandır. Bu sürenin ardından ağız ve dişler tellere alışır. Ayrıca, hasta özelinde doğru diş telleri tedavi edildiği takdirde ortodonti tedavisinden hızlı ve etkili sonuçlar almak mümkündür.
Diş telleri ve braketler seçildikten sonra hastanın dudaklarının kenarına “ekartör” adı verilen bir aparey takılır. Bu sayede ağı içi genişletilir ve prosedüre başlanır. Hastaya briket yapıldığı sırada diş hekimi ön ve arka bölgedeki dişleri ekartör sayesinde kolayca görebilir. Diş telleri takıldığı sırada dişler kuru olmalıdır. Dişler asitlendirilip kuruduktan sonra raketlerin iki yöntemle uygulanması mümkündür. Bu yöntemler geleneksel ve bonding yöntemleridir.
Geleneksel ortodonti tedavisi kapsamında braketler özel bir yapıştırıcı kullanılarak dişlere tek tek yerleştirilir. Braketler ışınla sertleştirildikten sonra çevresi temizlenir ve “Ark teli” olarak adlandırılan bir tel raketlerin içinden geçirilir. Gerekli görülmesi durumunda braketler lastik kullanılarak sabitlenir.
Bonding yöntemi ise son yıllarda sıklıkla kullanılan bir yöntemdir. Bu yöntemde hastanın ağzından ölçüler alınır ve diş modeli hazırlanır. Bu modelin üzerine braketler yapıştırılır. Daha sonra dişlerin üzerine transfer edilir ve ışınla sertleştirilir. Bonding yönteminin en önemli özelliklerinden biri, hastanın diş hekimi koltuğunda geçirdiği sürenin azalmasıdır.
Diş teli tedavisi dişleri düzgün bir şekilde konumlandırmaya yardımcı olan etkili bir süreçtir. Ancak ortodonti tedavinin sağladığı sonuçların kalıcılığını korumak da son derece önemlidir. Bunun için aktif tedavinin tamamlanmasının ardından, pekiştirme tedavisi uygulanır ve hastanın dişlerinin eski pozisyonuna dönmesi engellenir.
Pekiştirme tedavisi kapsamında sabit ya da hareketli apareylerin kullanılması tercih edilebilir. Üst çeneye uygulanan ve takılıp çıkarılabilen aparey “Hawley” olarak adlandırılır. “Essix” ise takılıp çıkarılabilen, üstelik bakıldığında kolayca fark edilemeyen bir apareydir. Sabit pekiştirme apareyleri genellikle alt ön bölgedeki dişlerin dile bakan düzeylerine yapıştırılarak teller çıkarıldıktan sonra dişlerin hareketini engellemek üzere kullanılır.
Ortodonti tedavi fiyatları, tedavinin zorluk derecesi ve kişinin dişlerinin ne kadar çapraşık olduğu gibi unsurlara bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Bazı bozukluklar hasta tarafından ufak olarak değerlendirilse de, aslında iskeletsel olması nedeniyle düzeltilmesi uzun zaman alabilir. Bu nedenle, ortodonti tedavisi fiyatları hasta özelinde tedavinin kapsamına göre değişebilir.